O Ocenianiu Kształtującym

W naszej szkole stosujemy elementy oceniania kształtującego. Czym jest OK i jak wiele korzyści z niego wynika? Warto poświęcić chwilkę na zapoznanie się z krótką informacją na ten temat.

Ocenianie kształtujące polega na pozyskiwaniu przez nauczyciela i ucznia w trakcie nauczania informacji, które pozwolą rozpoznać, jak przebiega

proces uczenia się, aby:

• Nauczyciel modyfikował dalsze nauczanie,
• Uczeń otrzymywał informację zwrotną pomagającą mu się uczyć.

Siódemka – szkoła, która chce się uczyć

Liczne badania i raporty dowodzą, że ocenianie kształtujące (OK) jest bardzo efektywnym sposobem podnoszenia osiągnięć uczniów. John Hattie w

swoich meta badaniach (Visible Learning) stawia ocenianie kształtujące na czele najkorzystniejszych interwencji w nauczaniu.

Ocenianie kształtujące, nazywane także “ocenianiem pomagającym się uczyć”, jest w wielu krajach uważane za jeden z najbardziej obiecujących kierunków reformowania oświaty. Raport Organizacji Rozwoju Gospodarczego i Współpracy (OECD) z 2005 r. dowodzi skuteczności tego sposobu oceniania w poprawie wyników nauczania, przygotowaniu do uczenia się przez całe życie i wyrównywaniu szans edukacyjnych.

Dziesięć zasad oceniania kształtującego

Ocenianie kształtujące:

• jest ściśle powiązane ze skutecznym planowaniem,
• uwzględnia to, w jaki sposób uczniowie się uczą,
• jest istotne podczas realizacji całego procesu dydaktycznego – od planowania po końcową ocenę osiągnięć,
• jest zgodne z najlepszymi zasadami dydaktyki,
• buduje indywidualne relacje nauczyciel – uczeń,
• wpływa na motywację ucznia,
• wymaga – już na etapie planowania – precyzyjnego określenia kryteriów sukcesu (nacobezu),
• daje uczniom konstruktywne wskazówki, jak mogą poprawić swoją pracę i w jaki sposób mogą się rozwijać,
• uczy oceny koleżeńskiej i samooceny,
• jest właściwe na każdym etapie kształcenia i w stosunku do każdego ucznia – niezależnie od jego poziomu osiągnięć.

Zasada 1

Ocenianie kształtujące powinno być powiązane z dobrym planowaniem nauczania i uczenia się.
Nauczyciel planując lekcję, przede wszystkim określa jej cele i kryteria oceniania. Przekazuje je uczniom i ściśle się do nich stosuje. Zaplanowany jest również sposób przekazywania uczniom informacji zwrotnej na temat ich pracy. Informacja ta zawiera cztery elementy:

• co uczeń zrobił dobrze,
• co należy poprawić,
• jak należy poprawić,
• wskazówki, jak uczeń ma się daje rozwijać.

Taka informacja pomaga uczniowi uczyć się i pozwala mu być aktywnym i odpowiedzialnym uczestnikiem własnego procesu uczenia się.
Zasada 2

Ocenianie kształtujące koncentruje się na tym, w jaki sposób uczniowie się uczą.
Nauczyciel uzyskuje od uczniów informację na temat tego, co pomaga im się uczyć i planuje lekcje z uwzględnieniem tych informacji. Uczniowie są równie świadomi tego, czego, jak i tego, jak się uczą. I nauczyciel i uczniowie koncentrują się na procesie, a nie na samym wyniku końcowym.

Zasada 3

Ocenianie kształtujące jest istotne podczas realizacji całego procesu dydaktycznego – od planowania po ocenę osiągnięć.
Informacja zwrotna – przekazywana uczniom przez nauczyciela – jest stałym elementem procesu nauczania. Dzięki niej uczniowie mogą na bieżąco poprawiać i doskonalić swoją pracę i – w konsekwencji – osiągają lepsze efekty i wyniki nauczania.

Zasada 4

Ocenianie kształtujące jest zgodne z najlepszymi zasadami dydaktyki.

Nauczyciel stosujący ocenianie kształtujące planuje, obserwuje proces uczenia się, analizuje i interpretuje uzyskane informacje o przebiegu procesu i jego wynikach, przekazuje uczniom informację zwrotną dotyczącą ich pracy i osiągnięć. Uczy również uczniów samooceny i oceny koleżeńskiej. To niezbędne umiejętności skutecznego nauczania.
Zasada 5

Ocenianie kształtujące buduje indywidualne relacje nauczyciela z uczniem.
Nauczyciel zdaje sobie sprawę, jaki wpływ na ucznia, jego wiarę we własne siły i zapał mają przekazywane przez niego komentarze, oceny i opinie. Informacje zwrotne kierowane do ucznia mają charakter indywidualny, są konstruktywne i dotyczą nie osoby, lecz rezultatów jej pracy. Dzięki stosowaniu oceniania kształtującego nauczyciel zawiera z uczniem indywidualny kontrakt, który pomaga mu się uczyć.
Zasada 6

Ocenianie kształtujące motywuje uczniów do nauki.
Wbrew obiegowym sądom porównywanie osiągnięć poszczególnych uczniów z osiągnięciami ich kolegów oraz tworzenie wszelkiego rodzaju rankingów nie motywuje, lecz często zniechęca do uczenia się. Ocenianie skupiające się na postępach i osiągnięciach, a nie na podkreślaniu niepowodzeń, zachęca uczniów do nauki. Ocenianie chroni autonomię ucznia, dostarcza mu konstruktywnej informacji zwrotnej, w efekcie – ułatwia mu kierowanie własną nauką.

Zasada 7

Ocenianie kształtujące wymaga już na etapie planowania precyzyjnego określenia kryteriów sukcesu (nacobezu).

Nauczyciel planuje kryteria sukcesu i przekazuje je uczniom.  Dotyczą one każdej szkolnej aktywności. Są podawane do każdej lekcji, sprawdzianu, pracy domowej i pracy podczas lekcji. Kryteria sukcesu powinny być podane w języku zrozumiałym dla ucznia tak, aby mogły służyć też samoocenie i ocenie koleżeńskiej. Nauczyciel oceniając pracę ucznia, konsekwentnie zwraca uwagę tylko na nacobezu, czyli na to, co wcześniej ustalił z uczniami.

Zasada 8

Uczniowie otrzymują konstruktywne wskazówki, jak mogą poprawić swoją pracę i w jaki sposób mogą się rozwijać,

Uczniom potrzebne są informacje i wskazówki, by mogli zaplanować następny krok w uczeniu się. Nauczyciel wskazuje silne strony ucznia i doradza, jak je rozwijać; wyraźnie i konstruktywnie informuje o stronach słabych i o tym, jak można je eliminować; stwarza uczniom możliwość poprawienia własnej pracy.

Zasada 9

Ocenianie kształtujące powinno rozwijać uczniowską zdolność do samooceny tak, by służyło refleksji i samodzielnemu decydowaniu o własnej nauce.
Samodzielny uczeń potrafi kształtować swój proces uczenia się: zdobywać nowe umiejętności i wiedzę oraz zaplanować dalsze etapy nauki. Droga do samodzielności prowadzi przez rozwijanie umiejętności samooceny. Nauczyciel zachęca do niej i wyposaża ucznia w stosowne umiejętności.

Zasada 10

Ocenianie kształtujące jest właściwe na każdym etapie kształcenia i w stosunku do każdego ucznia, niezależnie od jego poziomu osiągnięć.

Ocenianie kształtujące można stosować na wszystkich polach nauczania – począwszy od nauczania początkowego aż do nauki na wyższej uczelni. Nauczyciel zauważa i docenia osiągnięcia uczniów i umożliwia każdemu z nich osiągnięcia na najwyższym dostępnym dla niego poziomie.

Ocenianie Kształtujące

Ocenianie kształtujące (OK) polega na pozyskiwaniu przez nauczyciela i ucznia w trakcie nauczania informacji, które pozwolą rozpoznać, jak przebiega proces uczenia się, aby nauczyciel modyfikował dalsze nauczanie, a uczeń otrzymywał informację zwrotną pomagającą mu się uczyć.

Liczne badania i raporty dowodzą, że OK  jest bardzo efektywnym sposobem podnoszenia osiągnięć uczniów. John Hattie w swoich meta badaniach (Visible Learning) stawia OK na czele najkorzystniejszych interwencji w nauczaniu.

Ocenianie kształtujące, nazywane także “ocenianiem pomagającym się uczyć”, jest w wielu krajach uważane za jeden z najbardziej obiecujących kierunków reformowania oświaty. Raport Organizacji Rozwoju Gospodarczego i Współpracy (OECD) z 2005 r. dowodzi skuteczności tego sposobu oceniania w poprawie wyników nauczania, przygotowaniu do uczenia się przez całe życie i wyrównywaniu szans edukacyjnych.

Całościowy Rozwój Szkoły

Całościowy Rozwój Szkoły to dwuetapowe działanie i propozycja dla szkół, które pragną w widoczny sposób zmienić kulturę swojej pracy.

Nasza szkoła przeszła już przez działania na poziomie podstawowym gdzie poznała i wprowadzała do swojej codziennej praktyki podstawowe elementy oceniania kształtującego – cele lekcji, kryteria sukcesu oraz informację zwrotną.

W tym roku szkolnym rozpoczynamy poziom zaawansowany, którego działania koncentrują się na pogłębianiu rozumienia oceniania kształtującego poprzez pracę ze strategiami oceniania kształtującego i wprowadzaniu podstawowych praktyk profesjonalnej pracy nauczycieli. Dyrektorzy będą uczyć się wprowadzać do naszej szkoły zmianę nastawioną na poprawę efektów uczenia się uczniów i nauczania.

Praca na każdym poziomie trwa dwa lata. Po zakończeniu działania na poziomie zaawansowanym szkoły mogą ubiegać się o uzyskanie Tytułu Szkoły Uczącej Się – certyfikatu jakości nauczania i uczenia się uczniów.

Szkoła Ucząca Się (SUS) to program dla dyrektorów i nauczycieli wszystkich typów i poziomów szkół, wspierający zmiany podnoszące efektywność nauczania i uczenia się. Wprowadza ocenianie kształtujące do pracy szkoły i wspiera współpracę nauczycieli w zespołach.
Poziom zaawansowany: Rozwijanie Uczenia się i Nauczania

1. KONFERENCJA INAUGURACYJNA

Dla dyrektora szkoły. Celem wydarzenia jest refleksja nad tym, w jaki sposób ocenianie kształtujące (OK) funkcjonuje  w szkołach oraz wprowadzenie do koncepcji strategii OK i ich sposobów wdrażania podczas programu. Konferencja odbywa się we wskazanym ośrodku w Warszawie lub w ośrodku szkoleniowym CEO w Wildze.

2. KURS INTERNETOWY

Szkoła zgłasza do programu jedną lub dwie grupy nauczycieli (od czterech do ośmiu osób każda) – Pomocnych Przyjaciół (PP), którzy wezmą udział w dwuletnim kursie internetowym – “Strategie RUN”. Nauczyciele z grup PP, w ramach kursu internetowego, są zobowiązani do podejmowania określonych działań w pracy z uczniami oraz organizowania spotkań grupy PP. W każdym module kursu odbywają się dwa spotkania grupy PP. Terminy realizacji poszczególnych działań wyznacza harmonogram. Regulamin określający zasady pracy w kursie znajduje się na platformie edukacyjnej i jest dostępny przed pierwszym zalogowaniem się uczestnika.

3. WARSZTATY DLA LIDERÓW GRUP PP

Celem warsztatów jest wsparcie dla nauczycieli pełniących funkcję liderów grup PP. Warsztaty odbywają się we wskazanym ośrodku w Warszawie lub w ośrodku szkoleniowym CEO w Wildze.
4.WARSZTATY REGIONALNE DLA GRUP PP

W ramach programu szkoleniowego CRS – poziom zaawansowany przewidujemy 2 warsztaty regionalne, w których wezmą udział liderzy i wszyscy członkowie grup PP. Wskazana jest również obecność dyrektorów szkół. Celem warsztatów regionalnych „OK obserwacja”( w pierwszym roku programu) jest zapoznanie nauczycieli z metodą obserwacji lekcji jako narzędzia doskonalenia pracy z uczniami. Celem warsztatów regionalnych „Spacer edukacyjny. Przygotowanie do uzyskania Tytułu szkoły Uczącej Się” (w drugim roku programu) jest zapoznanie z metodą spaceru edukacyjnego jako sposobu określania wzorców pracy z uczniami w szkole. Warsztaty są też kolejnym etapem do uzyskania przez szkołę Tytułu Szkoły Uczącej Się. Warsztaty odbywają się w szkołach. Osobą prowadzącą jest trener – asystent szkoły – lub inny trener wskazany przez CEO.

5. WARSZTATY „OK ZESZYT W SZKOLE OKEJOWEJ”

Celem warsztatów jest przygotowanie nauczycieli do prowadzenia OK zeszytu wg. własnego pomysłu oraz zaplanowanie wykorzystania OK zeszytu we wdrażaniu w pracy z uczniami strategii oceniania kształtującego. Warsztaty odbywają się w szkole.

6. KONFERENCJA PÓŁMETKOWA

Konferencja służy podsumowaniu rocznej pracy w programie CRS – poziom zaawansowany, wymianie dobrych praktyk oraz przygotowaniu się szkół do działań w drugim roku pracy. Konferencja odbywa się we wskazanym ośrodku w Warszawie lub w ośrodku szkoleniowym CEO w Wildze.
 

7. KONFERENCJA KOŃCOWA

Konferencja służy podsumowaniu wszystkich działań i ich efektów w ramach programu CRS – poziom zaawansowany. Jej uczestnicy (dyrektorzy szkół i liderzy grup PP) wymieniają się dobrymi praktykami, planują dalszą pracę ze strategiami uczenia się i nauczania po zakończeniu programu oraz przygotowują się do uzyskania Tytułu Szkoły Uczącej Się. Konferencja odbywa się we wskazanym ośrodku w Warszawie lub w ośrodku szkoleniowym CEO w Wildze.

Dnia 14 listopada 2019r. w Szkole Podstawowej nr 7 im. Jana Karnowskiego w Chojnicach odbyła się Wewnątrzszkolna Konferencja Upowszechniająca Ocenianie Kształtujące. W wydarzeniu wzięła udział asystentka szkoły z ramienia Centrum Edukacji Obywatelskiej pani Marzanna Boć-Ochyra, dyrekcja, rodzice, nauczyciele, a także uczniowie naszej szkoły. Celem konferencji było stworzenie przestrzeni do wymiany doświadczeń między gospodarzami a gośćmi konferencji oraz wdrożenie nowozatrudnionych nauczycieli szkoły w ocenianie kształtujące.

Konferencja rozpoczęła się powitaniem przez panią Dyrektor Aleksandrę Mroczkowską,           a następnie lekcją otwartą z języka angielskiego w klasie 6c, przygotowaną przez panią Aleksandrę Zotów. Po obserwowanych zajęciach, goście wzięli udział w rundce Word Cafe, podczas której wspólnie dyskutowali na temat elementów OK, takich jak cele i kryteria sukcesu, samoocena i ocena koleżeńska, informacja zwrotna, a także podsumowanie lekcji. Uczestnicy spotkania zapoznali się również z narzędziami pomocnymi i z powodzeniem stosowanymi w naszej „okejowej” praktyce. Stanowiły one  uzupełnienie wystawy zeszytów uczniowskich.

Wymiana spostrzeżeń oraz refleksji umożliwiła zgłębienie zagadnień dotyczących oceniania kształtującego, rozwianie wątpliwości, jak i utwierdzenie w przekonaniu iż droga, którą obrała nasza szkoła jest właściwa i uzasadniona.